Powiat Toruński

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Górsku

Budynki kościelne to dawny zbór protestancki z 1614 roku, który w czasie potopu szwedzkiego (1655- 1660) został zniszczony. Odnowiony w latach 1660-1674 został gruntownie przebudowany i w takim stanie do 1946 roku służył protestantom. Dopiero dekret z dnia 13 III 1946 r. ustanowił Samodzielną Ekspozyturę Duszpasterską - parafię pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w wyznaniu rzymsko-katolickim. Od 1953 r. opiekę duszpasterską nad kościołem sprawują księża Michalici.

Świątynia ma skromne cechy baroku niderlandzkiego. Jest murowana z cegły i otynkowana. Kościół jest salowy i został wzniesiony na rzucie prostokąta. Korpus świątyni z trzema przybudówkami stanowiącymi zakrystię od strony południowej, kaplicę od strony północnej i kruchtę od zachodniej. Także od zachodu nadbudowana jest wieżyczka. Kościół ma prostokątne otwory okienne, a front zachodni poprzedzony jest kruchtą wejściową, z głównym wejściem zamkniętym odcinkowo. Szczyt ściany został ozdobiony dwiema odcinkowo zamkniętymi wnękami oraz owalną płycizną. Korpus i przybudówki są kryte osobnymi dachami dwuspadowymi (dachówka klasztorna).

Wieżyczka znajdująca się na świątyni jest zwieńczona baniastym blaszanym hełmem z ośmioboczną latarnią i chorągiewką z 1687 roku. W kościele znajduje się wiele zabytków:

-  wapienna, płaskorzeźbiona chrzcielnica sprzed 1346 roku (prawdopodobnie import gotlandzki),

-  późnorenesansowa ambona z gmerkami (herbami mieszczańskimi) z 1608 roku,

-  barokowy ołtarz główny z 1727 roku,

-  chór i organy z 1700 roku,

-  kielich z 1600 roku,

-  lichtarz paschalny- który został ufundowany przez Marię Weiss w 1717 roku.

Na stropie kościoła znajduje się polichromia z ośmioma malowidłami z 1694 roku namalowanymi przez Hansa Tiedmanna. W bliskim otoczeniu świątyni znajdują się:

-  plebania z 1831 roku,

-  niemieckie pomniki nagrobne z XIX/XX wieku,

-  fragment krzyża z kutego żelaza z XVII/XVIII wieku,

-  pastorówka- obecnie Muzeum Regionalne,

-  budynek byłej szkoły z 1817 r. obecnie Centrum Edukacji Młodzieży bł. Ks. Jerzego Popiełuszki.

W kościele znajdują się także relikwie Bł. Kapłana – męczennika.

W rocznice uprowadzenia ks. Jerzego Popiełuszki, odbywają się tu specjalne uroczystości z udziałem pielgrzymów z całego kraju. W dniu 24 czerwca 1990 roku odbyły się w kościele prymicje ks. Piotra Prusakiewicza CSMA - duszpasterza żużlowców, z udziałem licznego grona zawodników, którzy przybyli na uroczystość na sportowych motocyklach. Od tego czasu każdy sezon żużlowy rozpoczyna się od Mszy św. sprawowanej w Górsku.

Dzięki staraniom Księży Michalitów posługujących w parafii urządzono nowy cmentarz, a także wyremontowano zabytkową plebanię z XIX w. Obecnie trwają  prace nad rozwinięciem działalności kompleksu Centrum Edukacji Młodzieży im. Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki.

Kościół w Górsku został wpisany do rejestru zabytków 28.01.1930 r.

Źródło: www.gorsk.org.pl/index.php/parafia/history