Na sesji w dniu 6 marca 2002 r. Rada Powiatu ustanowiła herb, flagę i wzory pieczęci Powiatu Toruńskiego.
Herb - w polu czerwonym znajduje się wizerunek orła srebrnego z koroną na szyi i ramieniem zbrojnym w srebrną szablę, wyrastającym z barku; dziób, język i szpony o barwie złotej.
Flaga - ma postać płata składającego się z trzech niejednakowej szerokości pionowych słupów: czerwonego, żółtego i czerwonego, w proporcjach: 2:8, 4:8, 2:8. Na środku płata żółtego umieszczony jest herb Powiatu Toruńskiego. Stosunek szerokości do długości flagi wynosi 5:8.
Opracowaniem projektu herbu i flagi zajęli się pracownicy UMK w Toruniu biorąc pod uwagę zasady tworzenia symboli heraldycznych i uwarunkowanie historyczne ziem powiatu toruńskiego.
Autorzy projektu herbu:
-dr Jan Wroniszewski
-dr Andrzej Mikulski
Opracowanie graficzne:
-Lech Tadeusz Karczewski
Jaka jest historia tego herbu?
Otóż wywodzi się on od herbu wielkich mistrzów krzyżackich, gdzie na polu srebrnym umieszczony był czarny orzeł cesarski. Tenże właśnie orzeł stał się podstawą do nadania przez króla Kazimierza Jagiellończyka herbu nowo przyłączonej prowincji – Prusom Królewskim (w tym również województwu chełmińskiemu). Orzeł otrzymał na szyję koronę Jagiellonów i rękę zbrojną w miecz. Korona na szyi miała symbolizować podległość prowincji Królestwu Polskiemu, a ręka zbrojna była zapożyczeniem z herbu Jagiellonów.
Herb z orłem początkowo czarnym na przełomie XVI i XVII wieku zaczął pojawiać się w wersji bardziej spolszczonej, jako orzeł srebrny w polu czerwonym, co było wyrazem integracji woj. chełmińskiego z Koroną. Nowy kształt orła nawiązywał bezpośrednio do polskiego orła – herbu polskich królów i Królestwa.
Podobną symbolikę – srebrnego orła mieczowego na czerwonym tle – przyjął kilka lat temu sejmik samorządowy w herbie dla istniejącego do końca 1998 roku województwa toruńskiego.
Ekspertyza heraldyczna dla Powiatu Toruńskiego
Projekt herbu i flagi Powiatu Toruńskiego Opracowanie dr Leszek Zygner, UMK Toruń
W wyniku ostatniej reformy administracyjnej kraju 1 stycznia 1999 r. na mapie Polski pojawił się na nowo powiat ziemski toruński, w którego granicach znajduje się miasto Chełmża oraz osiem gmin wiejskich z ośrodkami w Chełmży, Czernikowie, Lubiczu, Łubiance, Łysomicach, Obrowie, Wielkiej Nieszawce i Złejwsi Wielkiej. Są to więc tereny, należące w przyszłości do trzech graniczących ze sobą regionów historyczno – geograficznych: ziemi chełmińskiej, ziemi dobrzyńskiej i Kujaw, posiadających własną tożsamość kulturową i tradycję samorządową.
Uzupełnienie do opracowania heraldycznego: „PROJEKT HERBU I FLAGI POWIATU TORUŃSKIEGO” dr hab. Krzysztof Mikulski dr Jan Wroniszewski Instytut Historii i Archiwistyki UMK
W okresie staropolskim (X-XVIII w.) każda ukształtowana historycznie jednostka administracyjna wyższego rzędu (województwo, ziemia) posiadała własny herb, który służył za znak rozpoznawczy dla rycerstwa z danego terytorium podczas wypraw wojennych i był umieszczany na chorągwi danego województwa czy ziemi. Również województwo chełmińskie, do którego należała większość obszaru dzisiejszego powiatu toruńskiego, posiadało taki „znak rozpoznawczy”.