Powiat Toruński

Instrukcja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotycząca ochrony obiektów zabytkowych zagrożonych powodzią

Instrukcja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotycząca ochrony obiektów zabytkowych zagrożonych powodzią
Obiekty zabytkowe, stanowiące istotną część naszego dziedzictwa kulturowego, wymagają szczególnej ochrony w obliczu zagrożenia powodziowego. W związku z powodziami, które nawiedziły południowo-zachodnie części Polski, oraz zmienną sytuacją hydrologiczną w innych regionach kraju, istnieje ryzyko podniesienia się poziomu wód w rzekach również na terenie naszego województwa. W odpowiedzi na te zagrożenia, Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków opracował instrukcję dotyczącą działań w przypadku zagrożenia powodziowego.
Obowiązki władz gmin
Władze gmin mają obowiązek przekazania „Instrukcji postępowania z obiektami zabytkowymi w przypadku zagrożenia powodzią” (załączonej do niniejszego dokumentu) właścicielom zabytkowych obiektów położonych na terenach zagrożonych powodzią, podtopieniami lub zmianami hydrologicznymi. Obiekty te powinny być regularnie monitorowane w kontekście prognoz pogodowych oraz poziomu wód w pobliskich rzekach i zbiornikach wodnych.
Najważniejsze działania w przypadku zagrożenia powodziowego:
1. Monitorowanie zagrożenia
W razie narastającego zagrożenia powodziowego właściciele i zarządcy zabytków powinni regularnie śledzić komunikaty radiowe, telewizyjne oraz prognozy pogody. Jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia powodzi, należy natychmiast przystąpić do przygotowania obiektu zabytkowego do ochrony przed zalaniem.
2. Przygotowanie obiektu do ochrony
Przygotowania powinny być prowadzone we współpracy z pracownikami instytucji, wolontariuszami oraz obroną cywilną miasta lub gminy. Głównym celem jest ochrona wnętrza zabytkowego obiektu przed zalaniem.
3. Konkretne działania ochronne:
•    Przenoszenie cennych przedmiotów: Dzieła sztuki, archiwa, dokumenty i inne wartościowe przedmioty należy przenieść do bezpiecznych i suchych miejsc, najlepiej na wyższych kondygnacjach budynku lub do lokalizacji poza strefą zagrożenia.
•    Zabezpieczenie budynku przed wodą: O ile to możliwe, należy wzmocnić konstrukcję budynku, zainstalować bariery ochronne, a także uszczelnić okna, drzwi i inne otwory mogące przepuszczać wodę.
•    Sprawność systemów odwadniających: Regularnie sprawdzać i utrzymywać sprawność systemów drenażowych, odpływowych oraz kanalizacji, aby zapewnić skuteczne odprowadzanie wody podczas intensywnych opadów.
4. Dokumentowanie szkód:
W przypadku zalania obiektu zabytkowego należy dokładnie udokumentować powstałe szkody. Dokumentacja powinna obejmować zdjęcia oraz szczegółowy raport, co znacznie ułatwi proces naprawczy oraz dalsze działania konserwatorskie.

Postępowanie po ustąpieniu zagrożenia powodziowego:
1. Ocena stanu technicznego budynku:
Po zakończeniu powodzi konieczne jest przeprowadzenie oceny technicznej obiektu, ze szczególnym uwzględnieniem fundamentów, pęknięć i ewentualnych uszkodzeń strukturalnych.
2. Osuszanie i odkażanie:
Osuszenie pomieszczeń oraz usunięcie wilgoci z murów jest kluczowe, aby zapobiec rozwojowi pleśni i grzybów. W niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie specjalistycznych technologii osuszania.
3. Konserwacja i naprawa:
Po ocenie stanu technicznego należy podjąć prace naprawcze i konserwatorskie zgodne z wytycznymi dotyczącymi ochrony zabytków. Celem jest przywrócenie obiektu do stanu sprzed zalania, z zachowaniem jego wartości historycznych.
Zgłaszanie zagrożeń:
W przypadku bezpośredniego zagrożenia dla obiektów zabytkowych należy niezwłocznie poinformować odpowiednie instytucje:
•    Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu
Telefon: 56 655 47 51 wew. 47
Osoba kontaktowa: Pani Karolina Mrowińska
•    Sekretariat Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków
Telefon: 48 56 621 06 92
Szybkie powiadomienie i natychmiastowe działania ratunkowe są kluczowe, aby zminimalizować szkody oraz zapewnić trwałą ochronę dziedzictwa kulturowego.
Współpraca z odpowiednimi służbami:
W przypadku zagrożenia powodzią, zaleca się współpracę z odpowiednimi służbami, takimi jak straż pożarna, jednostki zarządzania kryzysowego oraz konserwatorzy zabytków. Ich pomoc może być nieoceniona w szybkim i skutecznym zabezpieczeniu obiektów zabytkowych.
Instrukcja do pobrania poniżej