Powiat Toruński,zlokalizowany jest w samym sercu województwa kujawsko-pomorskiego, łączy w sobie aż trzy historyczne regiony Polski: Kujawy, Ziemię Dobrzyńską i Ziemię Chełmińską.
Powiat zajmuje powierzchnię 1229,7 km². W jego skład wchodzi jedno miasto i osiem gmin wiejskich, okalających centralnie położone miasto Toruń. Są to: gmina Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka, Łysomice, Obrowo, Zawieś Wielka i Wielka Nieszawka oraz miasto Chełmża. Mieszka tu już ponad 90 tys. osób – i liczba ta stale wzrasta. Powiat graniczy z powiatami: bydgoskim, chełmińskim, wąbrzeskim, golubsko – dobrzyńskim, lipnowskim i inowrocławskim.
W ujęciu hydrograficznym powiat toruński leży w dorzeczu Wisły. Z dopływów Wisły, mających swoje ujście w powiecie toruńskim, najważniejszymi są:
Prawobrzeżne:
Lewobrzeżne:
Stosunki wodne na terenie powiatu tworzone są również przez jeziora i oczka jeziorne. Największe z nich to Jezioro Chełmżyńskie, leżące w dorzeczu rz. Fryby. Należy ono do typowych jezior rynnowych, a składa się z głównej rynny i prawie równoległej do niej południowej odnogi. Jest to zbiornik o powierzchni 2,71 km2, długości 6100m, szerokości 600 m i głębokości do 27,1 m. Spośród innych, o wiele mniejszych jezior, na uwagę zasługują jeziora: Grodno, Osiek, Dzikowo, Kamionki, Steklin, Zacisze i Kijaszkowo.
Obszary leśne na terenie powiatu toruńskiego zajmują łącznie 34367 ha, co stanowi 29% ogólnej powierzchni.
Miasto/gmina |
Powierzchnia (km2) |
Ilość miejscowości |
Ludność (tys.) |
Gęstość zaludnienia (ilość osób/ km2) |
---|---|---|---|---|
m.Chełmża |
7,83 |
- |
15 231 |
1945,2 |
gm. Chełmża |
178,72 |
40 |
9 460 |
53,5 |
Czernikowo |
169,37 |
17 |
8 435 |
49,8 |
Lubicz |
106,03 |
20 |
17 578 |
165,8 |
Łubianka |
84,64 |
14 |
5 899 |
69,7 |
Łysomice |
127,34 |
21 |
8 547 |
67,1 |
Obrowo |
161,97 |
35 |
10 602 |
65,5 |
Wielka Nieszawka |
216,28 |
10 |
4 122 |
19,1 |
Zławieś Wielka |
177,53 |
24 |
11 647 |
65,6 |
Ogółem w powiecie: |
1 229,71 |
181 |
91 521 |
74,42 |
Na terenie powiatu rozwija się wiele gałęzi przemysłu. Dominujące znaczenie ma rolnictwo i oparty na nim przemysł przetwórczy. Prym w branży przetwórczej wiedzie Cukrownia Chełmża – swego czasu najnowocześniejsza w Europie, a i dziś robiąca duże wrażenie. Oprócz tego działają tu zakłady z branż: mięsnej, zbożowo-młynarskiej, mleczarskiej czy przetwórstwa owocowo-warzywnego. Coraz bardziej wzrasta znacznie przemysłu elektronicznego – najnowszą inwestycją na terenie powiatu jest Crystal Park – kompleks fabryk koncernu SHARP i jego kooperantów, o zatrudnieniu ok. 10.000 osób. Ponadto działają tu firmy spedycyjne, tekstylne, produkcji drzewnej oraz reprezentujące wiele innych branż. Duża wciąż dostępność atrakcyjnych terenów inwestycyjnych, bardzo dobra infrastruktura transportowa oraz bliskość miasta Torunia powodują, że powiat jest miejscem, w którym chętnie lokowane są nowe firmy.
Rolnictwo powiatu toruńskiego należy do przodujących w województwie. Gospodarstwa rolne charakteryzują się korzystnym poziomem mechanizacji i wysoką kulturą działalności rolniczej. Użytki rolne obejmują blisko 70 tys. ha (6 lokata w woj.) i stanowią ponad 56% powierzchni powiatu, a w gminach Łubianka i Chełmża przekraczają 80% ich powierzchni. Te dwie gminy są także w gronie gmin o najwyższej towarowej produkcji rolnej w województwie w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych.
W północnej części powiatu grunty orne stanowią ponad 90% użytków rolnych. Podstawowymi uprawami są zboża (głównie pszenica). Z wyjątkiem gmin Łubianka i Czernikowo, w pozostałych stanowią one ponad 75% ogólnej powierzchni zasiewów. Znaczną część upraw zajmują rośliny przemysłowe (w gminach Łubianka i Chełmża blisko 15% pow.) głównie buraki cukrowe, oraz ziemniaki (ok. 5% pow. zasiewów). W gminie Czernikowo ponad 10% zasiewów stanowią rośliny pastewne.
Hodowla zwierząt inwentarskich w powiecie jest na średnim poziomie województwa (niższa jedynie w gm. Wielka Nieszawka). Najwyższe obsady na 100 ha użytków rolnych występują: trzody chlewnej w gminach Łubianka, Chełmża, Łysomice i Obrowo; bydła i innych zwierząt gospodarskich w gminach Obrowo i Łubianka. Podstawowe znaczenie dla gospodarki rolnej powiatu ma hodowla trzody chlewnej.
Położenie powiatu toruńskiego powoduje, iż na jego obszarze występuje bardzo duże nasilenie ruchu komunikacyjnego. Podstawowy szkielet komunikacyjny powiatu tworzą drogi:
oraz trzy główne linie kolejowe:
W Chełmży łączna długość dróg miejskich wynosi 22 km, z czego powierzchnię ulepszoną posiada 12 km, tj. 60 %. W obrębie miasta znajdują się również trzy drogi powiatowe (o numerach 547, 44419 i 44466) o łącznej długości 5,2 km oraz dwie drogi wojewódzkie (o numerach 551 i 44422) o łącznej długości 4,2 km.
Bezpieczeństwo energetyczne powiatu zapewnia bliskość Torunia, który jest ważnym węzłem energetycznym kraju. Na terenie samego powiatu zlokalizowane są trzy stacje transformatorowe. Przez teren powiatu przechodzi gazociąg Włocławek - Gdańsk ze stacją redukcyjną w Chełmży. Z gazu tego korzysta 80% mieszkańców miasta Chełmża.
Wszystkie gminy są zwodociągowane, a najdłuższą sieć ma gm. Chełmża (ponad 260 km - 2 lokata w województwie). W Lubiczu na Drwęcy znajduje się ujęcie wody będące głównym źródłem zaopatrzenia w wodę dla Torunia i Inowrocławia.
Na terenie wszystkich gmin istnieją komunalne oczyszczalnie ścieków, a miasto Chełmża skanalizowane jest w 85%. W zakresie długości sieci wodociągowej powiat zajmuje 4 lokatę w województwie, a długości sieci kanalizacyjnej - ósmą.
Klimat powiatu toruńskiego należy do strefy klimatów pośrednich między wpływami kontynentalnymi, a oceanicznymi, ze średnio modyfikującym wpływem Morza Bałtyckiego. Cechą charakterystyczną jest stosunkowo ciepła zima (trwająca 79 dni), wczesna, ale chłodna i sucha wiosna (55 dni), krótkie lato (101 dni) i długa pogodna jesień (64 dni). Generalnie obszar powiatu charakteryzuje się bardzo niskimi opadami, jednymi z najniższych w kraju. Kotlina Toruńska otwarta jest w sposób zdecydowany na wiatry zachodnie, południowo-zachodnie i wschodnie, w związku z czym występuje w tym pasie stosunkowo silne przewietrzenie. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 2,99 m/s.
Zachmurzenie osiąga roczne minimum w okresie sierpień – wrzesień, maksimum zaś osiąga od listopada do grudnia.
Najlepsze usłonecznienie występuje w czerwcu. Ilość dni pogodnych utrzymuje się na średnim poziomie 32 dni, co stanowi 8,7 % w skali roku, a pochmurnych na poziomie 152 dni, czyli 41,6 % w skali roku.
Średnia temperatura roczna wynosi + 7,9 ºC. W styczniu średnią temperaturą jest minus 2,5 ºC, natomiast w lipcu dochodzi ona do + 18,1 ºC.
Wielkość opadów na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci ulega znacznym wahaniom. Roczna suma opadów nie przekracza pułapu 500 550 mm, przy czym ich minimum, wynoszące 23,1 mm, przypada na miesiąc luty, a maksimum (85,1 mm) – na miesiące czerwiec i lipiec.
Sezon wegetacyjny trwa około 220 dni. Jego początek przypada zazwyczaj na drugi dzień kwietnia, a koniec – na 7 listopada.