Powiat Toruński

Menu dodatkowe

Treść strony

  • Herb Gminy Chełmża

Urząd Gminy w Chełmży
ul. Wodna 2
87-140 Chełmża
tel.: 56 675 60 76 lub 77
fax.: 56 675 60 79
info@gminachelmza.pl
www.gminachelmza.pl

Odwiedzając Powiat możecie Państwo skorzystać z wielu atrakcji jakie przygotowała dla turystów gmina Chełmża. Zlokalizowane w pobliżu lasów i jezior miejscowości umożliwią Państwu czynny wypoczynek. Wędkowanie, zbieranie grzybów, wycieczki piesze i rowerowe, a przede wszystkim poznanie tradycyjnej i gościnnej wsi. To tylko nieliczne atrakcje z jakich można skorzystać. Znajdujące się na terenie gminy jeziora tworzą interesującą linię hydrologiczno – przyrodniczą i krajobrazową. Ich położenie oraz specyficzne warunki wietrzne, szczególnie w przypadku Jeziora Chełmżyńskiego, wykorzystywane są przez miłośników żeglarstwa, windsurfingu a zimą – bojerów.

  • Jezioro w Pluskowęsach
    Jezioro w Pluskowęsach
  • Agroturystyka w Mirakowie
    Agroturystyka w Mirakowie
  • Pałac w Sławkowie
    Pałac w Sławkowie

W Zalesiu, nad Jeziorem Chełmżyńskim, znajduje się sezonowa baza turystyczna, gdzie latem korzystać można z zagospodarowanej plaży oraz różnorodnego sprzętu pływającego. Niedaleko, w miejscowości Mirakowo, położone jest gospodarstwo agroturystyczne „Grot”, które oferuje pokoje gościnne i wiele innych atrakcji mogących uprzyjemnić wypoczynek na wsi. Miłośnicy aktywnych form spędzania wolnego czasu mogą uprawiać na miejscu: żeglarstwo, kajakarstwo, wioślarstwo oraz jazdę konną. Do dyspozycji gości pozostaje wypożyczalnia sprzętu pływającego, boisko do koszykówki i siatkówki. Można również skosztować wiejskiego jadła, przygotowanego specjalnie dla gości. Na uwagę zasługuje także Ośrodek Hodowli Zwierzyny Łownej. Znajduje się tu bażanciarnia – hodowla zamknięta, położona częściowo na terenie łowieckim. O jej randze świadczy fakt, że ośrodek sprzedaje około 6 000 piskląt rocznie, posiada własna bazę noclegową i organizuje polowania.

Na terenie gminy Chełmża zachowało się kilka zespołów pałacowo-parkowych. W Nawrze znajduje się pałac, którego właścicielem w XIX w. był Józef Kruszyński, pełniący w czasie powstania listopadowego funkcje urzędnicze w rządzie powstańczym. Podobne zespoły pałacowe zachowały się także w Pluskowęsach, Brąchnówku oraz Sławkowie. Dużą atrakcją turystyczną są także ruiny kościoła z XIII/XIV w. w Zajączkowie, rozebranego w 1868 r.; kościół gotycki pod wezwaniem św. Katarzyny w Grzywnie z ok. 1300 r.; kościół pod wezwaniem Narodzenia NMP w Kiełbasinie z XIV w., a także legendarne miejsce z kapliczką w Bielczynach, gdzie w 1260 r. zmarła pustelnica bł. Juta.

  • Logo - szlak pieszo-rowerowy zielony

Atrakcyjność gminy podnoszą zabytki architektury i przyrody oraz znajdujące się na jej terenie interesujące wykopaliska archeologiczne. Bliższe poznanie walorów gminy umożliwiają wędrówki oznakowanymi szlakami pieszymi i rowerowymi. Jednym z takich szlaków obejmujących swym zasięgiem prawie całą gminę, a przynajmniej przebiegającym przez najważniejsze miejscowości jest „zielony” szlak pieszo – rowerowy.

Zapraszamy na wędrówkę.

Startujemy sprzed dworca PKP w Chełmży, by dalej kierować się na Wąbrzeźno. Pierwszym miejscem do którego docieramy tuz za Chełmża jest KUCHNIA. Od 1880 r. jako Weissenberg wchodziła w skład dóbr dawnej kapituły chełmińskiej. Znajduje się tu pomnik upamiętniający walkę ludności chełmżyńskiej z oddziałami Grenzschutzu w 1919 r.Startujemy sprzed dworca PKP w Chełmży, by dalej kierować się na Wąbrzeźno. Pierwszym miejscem do którego docieramy tuz za Chełmża jest KUCHNIA. Od 1880 r. jako Weissenberg wchodziła w skład dóbr dawnej kapituły chełmińskiej. Znajduje się tu pomnik upamiętniający walkę ludności chełmżyńskiej z oddziałami Grenzschutzu w 1919 r.

Dalej przemieszczamy się drogą na Wąbrzeźno. Na pierwszym skrzyżowaniu skręcamy w prawo, przejeżdżamy przez PLUSKOWĘSY – wieś położoną nad Jeziorem Chełmżyńskim. Znajduje się tutaj pałac z połowy XIX w. elektyczny, piętrowy, zwieńczony wieżyczkami, niegdyś należący do rodu Kalksteinów. Jest to malownicze miejsce usytuowane pomiędzy trzema jeziorami. Wokół rozpościera się park krajobrazowy.

  • Powitanie lata w Zalesiu
    Powitanie lata w Zalesiu

Z Pluskowęsy jedziemy droga asfaltową w kierunku Golubia – Dobrzynia. Następnym przystankiem jest miejscowość ZALESIE. To prastara osada. Wieś położona jest nad malowniczym zakątkiem Jeziora Chełmżyńskiego.

Jadąc dalej trafiamy do położonej już nad Jeziorem Grodzieńskim wsi GRODNO. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1386 r. Na półwyspie znajduje się pomnik z 1960 r. ku czci pomordowanych w czasie drugiej wojny światowej żydowskich więźniarek obozu w Bocieniu i Szerokopasie (filii Stuthofu). Nad jeziorem znajdują się ośrodki wypoczynkowe jak również wspomniany wcześniej Ośrodek Hodowli Zwierzyny Łownej. Jezioro Grodzieńskie jest jeziorem polodowcowym o powierzchni 43 ha, połączone kanałem z Jeziorem Chełmżyńskim i stanowi niewątpliwą atrakcję dla wędkarzy. Na uwagę zasługuje niebywałe odkrycie śladów osiedla obronnego ludności kultury łużyckiej - chronologicznie rówieśnika słynnego Biskupina. Przeprowadzone prace archeologiczne na tutejszych stanowiskach prace archeologiczne wskazują, że półwysep Jeziora Grodzieńskiego to pozostałość osiedla obronnego, funkcjonującego w początkach epoki żelaza oraz w okresie średniowiecza. Najcenniejszymi znaleziskami są odłamki naczyń ceramicznych, ozdoby kobiece, wisiorki tkackie, narzędzia kościane, młoteczki z poroża jelenia.

 

  • Propozycja rekonstrukcji zabudowy osiedla na półwyspie Jeziora Grodzieńskiego z początku epoki żelaza
    Propozycja częściowej rekonstrukcji zabudowy
    pradziejowego osiedla na półwyspie Jeziora
    Grodzieńskiego z początku epoki żelaza
  • Kościół pw. NMP w Kiełbasinie
    Kościół pw. NMP w Kiełbasinie
  • Kościół pw. NMP w Dźwierznie
    Kościół pw. NMP w Dźwierznie

Z Grodna wracamy na trasę prowadząca w kierunku Golubia – Dobrzynia. Dojeżdżamy do KIEŁBASINA, wsi położonej nad Strugą Toruńską. Za czasów krzyżackich miejscowość nosiła nazwę Worst i w księgach czynszowych wspominana jest w roku 1415 jako samodzielna wieś. W roku 1520 przeszła na własność miasta Torunia. Tutaj turysta może podziwiać piękny gotycki kościół pw. Najświętszej Marii Panny. Został on wzniesiony w XIV w., ale był przebudowywany w wiekach XV, XVII i XX. W wystroju wewnętrznym kościoła dominuje styl barokowy. Całkowicie odrestaurowany w roku 2001, otrzymał nagrodę w ogólnopolskim konkursie "Zabytek Zadbany", ogłoszonym przez Generalnego Konserwatora Zabytków.

Kolejny przystanek to miejscowość DŹWIERZNO - wieś położona nad Jeziorem Dźwierzyńskim. Znajduje się tutaj kościół gotycki  zbudowany na przełomie XIII i XIV w. W czasie wojen szwedzkich uległ zniszczeniu, ale wkrótce został odbudowany. Według wizytacji biskupiej z 1874 r. znajdujący się w tutejszym kościele obraz Przemienienia Pańskiego uchodził wśród okolicznej ludności za cudowny. Przyciągał wielotysięczne rzesze pielgrzymów. Kult ten, o zasięgu regionalnym, trwa do dziś. Od 1617 r. do końca XVIII w. wieś należała do benedyktynek, a po sekularyzacji, na początku XIX w., przejęta została przez państwo pruskie. Pierwotnie była to wieś królewska.

  • Pracownia Rękodzieła Ludowego i Artystycznego Malwa
    Pracownia Rękodzieła Ludowego
    i Artystycznego Malwa
  • Sanktuarium Błogosławionej Juty w Bielczynach
    Sanktuarium Błogosławionej
    Juty w Bielczynach
  • Pałac w Głuchowie
    Pałac w Głuchowie

Kolejne ciekawostki czekają nas na trasie Chełmża – Wąbrzeźno, we wsi ZELGNO, niegdyś stanowiącej dobra rycerskie. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1328 r. kiedy to wielki mistrz Werner von Orseln nadaje dobra benedyktynkom z Torunia. W 1415 r. nabył je Hanusz z Dźwierzna, następnie dobra te znalazły się w rękach rodziny Rokuszów. Do 1945 r. istniał tu kościół ewangelicki, służący dużej ilości ewangelików, przybywających tu do końca XVIII w.

Jedziemy teraz do wsi WITKOWO. Pierwsza informacja dotycząca tego miejsca pochodzi z 1402 r. Wieś ta stanowiła własność kapituły chełmińskiej, która w 1402 r. nabyła ja od Chrystyana Heselechte. W otoczeniu niewielkiego parku znajduje się dwór z początku XIX w. Dalej przejeżdżamy przez DZIEMIONY, wieś należała niegdyś do biskupów chełmińskich. W 1657 r. biskup Leszczyński zapisał ją powstałemu seminarium kleryków w Chełmnie. W 1676 r. biskup Małachowski oddał ją w zarząd ojcom misjonarzom, którym nakazał odtąd patronat nad wzmiankowanym seminarium. Do dnia dzisiejszego przetrwał przydrożny zajazd z pierwszej połowy XIX w. o cechach klasycystycznych.

SKĄPE to kolejny nasz przystanek. Wieś położona jest nad niewielkim jeziorem. Za czasów krzyżackich należała do komturstwa papowskiego, następnie stanowiła posiadłość kapituły chełmińskiej.

Kierujemy się do BIELCZYN. Tutaj żyła i niosła pomoc chorym, biednym i opuszczonym pustelnica Juta, przybyła w XIII w. z Turyngii w Niemczech. Miejsce to owiane jest legendą. Jak głosi jedna z legend, bł. Juta udając się do Chełmży do kościoła często chodziła drogą na skróty, przechodząc przez środek jeziora po lustrze wody. Atrybutem Błogosławionej jest tarcza słońca. Obecnie nad tutejszym jeziorem, na wzgórzu, znajduje się kaplica wybudowana ku czci bł. Juty w 1635 r., licznie odwiedzana przez pielgrzymów.

Następnym punktem naszej wycieczki jest miejscowość GŁUCHOWO. Wieś na trasie Chełmża – Chełmno. Położona nad Jeziorem Głuchowskim, niegdyś stanowiąca dobra rycerskie. Znajduje się tutaj pałac z połowy XIX w. z parkiem krajobrazowym i stawem. Pałac należał do rodziny Alvensleben.

Po krótkim odpoczynku na plaży, wracamy na trasę i udajemy się w kierunku NAWRY. Wieś ta, w czasach zaboru pruskiego była ważnym ośrodkiem kultury polskiej na Pomorzu. Od 1635 r. do poł. XIX w., właścicielem była rodzina Kruszyńskich. Dbali oni nie tylko o wieś, ale poważnie traktowali sprawy publiczne i narodowe. Tutaj zgromadzony został pokaźny i cenny księgozbiór, zaliczany do największych prywatnych bibliotek na obszarze dawnych Prus Królewskich. Od 1865 r. właścicielem Nawry został Michał Sczaniecki, poślubiając Bogumiłę Kruszyńską. W ówczesnych czasach w Nawrze gościło wielu wybitnych Polaków m.in. Oskar Kolberg, Julian Niemcewicz, Kornel Ujejski, Wojciech Kętrzyński. Barokowy kościół parafialny pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej wybudowany został przez Jana Kruszyńskiego. Na głównym ołtarzu umieszczony jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, który został przywieziony do Nawry przez Bernarda Kruszyńskiego, wracającego z niewoli moskiewskiej. Uwagę także warto zwrócić na umieszczone w kościele epitafium poświęcone słynnej rodzinie Kruszyńskich. Do chwili obecnej zachował się tutaj zabytkowy pałac z przeł. XVIII i XIX w. usytuowany w rozległym parku.

  • Kończewice - Kopiec Ziemi Polaków
    Kończewice - Kopiec Ziemi Polaków

 

Ostatnim miejscem które odwiedzimy w trakcie naszej wycieczki są KOŃCZEWICE, położone na trasie, Chełmża – Bydgoszcz. Niegdyś własność kapituły chełmińskiej, a ściślej dobra ówczesnych proboszczów kapituły, zabrane w 1772 r. przez rząd pruski. Znajduje się tutaj pałac w stylu klasycystycznym z połowy XIX w., wraz z zabudowaniami folwarcznymi z przełomu XIX i XX w.
Nieco wyczerpani długą, ale jakże ciekawą wycieczką wracamy do Chełmży.

 

« wstecz

Ministerstwo Cyfryzacji Budowa i dostosowanie strony do potrzeb osób z niepełnosprawnościami współfinansowane ze środków Ministra Cyfryzacji

Rozmiar czcionki

Wersja strony o wysokim poziomie kontrastu

Przełącz się na widok strony o wysokim kontraście.
Powrót do domyślnej wersji strony zawsze po wybraniu linku 'Graficzna wersja strony' znajdującego się w górnej części witryny.