Powiat Toruński

Uroczystości upamiętniające ofiary Zbrodni Pomorskiej

Dziś, 2 października 2025 r., w Toruńskim Parku Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej odbyły się uroczystości upamiętniające 86. rocznicę hitlerowskich czystek z 1939 roku. W wydarzeniu uczestniczyli parlamentarzyści, przedstawiciele samorządów, służb mundurowych i duchowieństwa, kombatanci, harcerze oraz licznie przybyli mieszkańcy regionu.

Uroczystość rozpoczęła się poruszającą inscenizacją przygotowaną przez harcerzy ZHP, która w symboliczny sposób przypomniała o tragedii dziesiątek tysięcy niewinnych ofiar. Następnie uczestnicy oddali hołd pomordowanym, składając kwiaty i znicze pod pomnikiem.

Zbrodnia Pomorska, dokonana jesienią 1939 roku, była jedną z pierwszych niemieckich operacji eksterminacyjnych II wojny światowej. Jej ofiarami padło około 30 tysięcy osób – przedstawicieli polskich elit: nauczycieli, lekarzy, księży, społeczników, kolejarzy, kupców, rzemieślników, pacjentów szpitali psychiatrycznych. Egzekucje przeprowadzono w blisko 400 miejscowościach na terenie 11 powiatów Pomorza, w tym również w rejonie Torunia – na jego obrzeżach zamordowano ponad 1200 osób. Na pomniku w toruńskim Parku Pamięci wyryto nazwy miejsc, w których dokonano zbrodni – m.in. Piaśnica, Mniszek-Grupa, Dolina Śmierci pod Fordonem, Łopatki.

Symboliczną postacią uroczystości był doktor Józef Bednarz, dyrektor Szpitala Psychiatrycznego w Świeciu, który nie opuścił swoich pacjentów i zginął wraz z nimi. – Eksterminacja pacjentów psychiatrycznych była początkiem ludobójstwa. Zbrodnia zaczyna się od pogardy wobec najsłabszych – mówił Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki.

– Zbrodnia pomorska wzywa do refleksji nad istotą człowieczeństwa, szczególnie w czasach, gdy historia zdaje się powtarzać – podkreślił Wicewojewoda Michał Koniuch.

Przewodnicząca Sejmiku Województwa Elżbieta Piniewska skierowała słowa do młodzieży: – Na was spoczywa obowiązek pamięci, bo pamięć to tożsamość i zobowiązanie wobec tych, którzy zginęli. Ale tę martyrologię należy przekuć na dobro, prawdę i piękno. Pomniki mają sens tylko wtedy, gdy przekładają się na wewnętrzną przemianę.

W imieniu Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego w Świeciu głos zabrał także Sławomir Biedrzycki, Zastępca Dyrektora placówki. Wspominał postać dr. Bednarza jako prekursora nowoczesnego, otwartego i humanitarnego podejścia do leczenia psychiatrycznego – postawę, która wciąż jest wzorem dla kolejnych pokoleń medyków.

Wśród uczestników uroczystości znaleźli się m.in.:

• Wicemarszałek Województwa Zbigniew Ostrowski,

• Starosta Toruński Mirosław Graczyk,

• Senator RP Ryszard Bober,

• przedstawiciele Wojska Polskiego i sił sojuszniczych NATO – z generałem brygady Zoltanem Barany (zastępcą dowódcy JFC),

• liczni reprezentanci samorządów, środowisk naukowych, duchowieństwa, kombatanci, działacze Solidarności, a także duża grupa młodzieży.

Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej to nie tylko hołd oddany ofiarom, ale także przypomnienie o odpowiedzialności za budowanie świata opartego na godności, prawdzie i pokoju.

📷 Fot. Agnieszka Niwińska