Powiat Toruński

Wędrówki rodzinne z PTTK

25 marca 2017 roku Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i okolic do udziału w kolejnej wyprawie za miasto, w ramach popularnego cyklu wycieczek krajoznawczo-pieszych „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Spotkanie sympatyków turystyki pieszej odbędzie się o godz. 7.30 na dworcu PKP Toruń Główny, z którego o godz. 7.47 wyjadą do miejscowości Przyłubie. Trasa wędrówki będzie wiodła z Przyłubia,  przez Jarki, Dybowo, Wielką i Małą Nieszawkę, do Torunia (pl. Armii Krajowej). Przeważająca część trasy będzie przebiegała w leśnym kompleksie Puszczy Bydgoskiej. Trasa będzie liczyła około 24 km długości, a wycieczkę poprowadzi – przodownik turystyki pieszej Leszek Zbijewski.

Z wielu miejscowościami usytuowanymi wzdłuż Wisły tj. Otorowo, Łęgnowo, Przyłubie, Mała i Wielka Nieszawka  związane jest osadnictwo olęderskie. W XVI wieku w okresie reformacji doszło na obszarze Niderlandów do rozłamu w kościele katolickim, w wyniku którego powstały osobne wspólnoty protestanckie. Jednym z takich odłamów anabaptystów była wspólnota, której ojcem duchownym był były proboszcz kościoła katolickiego Menno Simmonis (1498-1559). Wskutek masowych prześladowań mennonici musieli masowo emigrować ze swojej ojczyzny napotykając przyjazny klimat i tolerancję religijną w ówczesnej Polsce. Według ostrożnych prognoz w XVII wieku na Żuławach Wiślanych żyło około 12.000 osadników, których pospolicie nazywano olędrami lub olędrami. Przybysze zasiedlali tereny dotychczas nieprzyjazne i nieprzydatne rolniczo jakimi były: podmokłe połacie łąk, nieuregulowane okolice rzek i rzeczek – jednym słowem zasiedlali nieużytki. Znajomość stosunków wodnych połączona z niezwykłą pracowitością zjednała przychylność właścicieli terenów i samego króla polskiego do cudzoziemców. Najlepszym tego przykładem były przywileje, którymi obdarzyli mennonitów np.: zwolnieniami od służby wojskowej, wolnością osobistą, zwolnieniami od świadczeń w naturze i w obowiązku. Mennonici przez ponad 2 wieki utrzymywali swoją odrębność m.in. chrzcili tylko osoby dorosłe a nie dzieci, ponosili odpowiedzialność grupową, odmawiali piastowania publicznych urzędów i funkcji oraz nie składali przysiąg. W pasie osadniczym ciągnącym się wzdłuż obu brzegów Wisły: od Nowego przez Bydgoszcz i Toruń, aż po Włocławek założyli wiele kolonii i wsi, przenosząc do kultury polskiej wiele swoich zwyczajów. To właśnie mennonici uregulowali Wisłę budując pierwsze wały przeciwpowodziowe, kanały odwadniające, śluzy i jazy, mosty i groble, wiatraki i zbory protestanckie. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego szczególnie wzdłuż Wisły pozostały cmentarze mennonickie niemi świadkowie przemijającej kultury. Ślady rzeźby sepulkralnej możemy dostrzec w skromnym lapidarium znajdującym się przy Muzeum Etnograficznym, której część pochodzi z Sosnówki.

Henryk Miłoszewski

[treść archiwalna]