Powiat Toruński

Menu dodatkowe

Treść strony

  • Zębowo - krzyż choleryczny
[obiekt mapy] Krzyż choleryczny w Zębowie

Krzyż choleryczny w Zębowie

Tajemniczy krzyż w Zębowie, stojący przy skrzyżowaniu dróg z Łążyna do Kuźnik, to pomnik upamiętniający ofiary epidemii cholery – ostrej i zaraźliwej choroby zakaźnej przewodu pokarmowego. Ufundowany został w 1858 roku przez ówczesnego właściciela majątku Zębowo Michała Nałęcza, który w ten sposób zapragnął uczcić pamięć zmarłych włościan. Pierwotny cmentarz epidemiczny założono w 1658 r. za wsią, w 1831 r. został powtórnie wykorzystany na pochówki ofiar. Centralną część dawnego cmentarza zajmuje krzyż wykonany w piaskowcu, z wyrytą inskrypcją, obejmującą wszystkie 4 boki. Krzyż upamiętnia ofiary epidemii z 1658 roku oraz z 1831 roku, podczas tej ostatniej – zmarł co trzeci mieszkaniec Zębowa i okolic. Fronton cokołu zdobią codzienne narzędzia pracy  na roli używane przez włościan: kosa, brona, sierp oraz snop zboża. Symbolizują w ten sposób, jak pisze A. Mietz „przerwane nagłą śmiercią prace pogrzebanych na cmentarzu włościan”(z: A. Mietz „Zabytkowy cmentarz epidemiczny w Zębowie na ziemi dobrzyńskiej”). Na osadzonym na cokole krzyżu wyryto inskrypcję D(eo) O(ptimo) M(aximo), na którym z kolei umieszczono figurkę ukrzyżowanego Chrystusa.

 

Na pomniku widnieją napisy upamiętniające tragiczne wydarzenie:

(na frontonie)

WAM PÓŁWIEKOWEJ PRACY
TOWARZYSZE ŚWIĘCĘ
POMNIK TEN CO TU KRYJE
BRACI WSZEJ KOŚCI
WASZE MNIE WYKARMIŁY
I DŹWIGAŁY RĘCE
WAM NA BRATNIEJ MOGILE
PŁACĘ DŁUG WDZIĘCZNOŚCI

* * *

PRACOWITYM TEJ WŁOŚCI
MIESZKAŃCOM
KTÓRZY PODWÓJNĄ KLĘSKĄ
POMORU DOTKNIĘCI
KOŚCI TU SWOJE ZŁOŻYLI
POŚWIĘCA WŁAŚCICIEL
1859 R.

(na tylnej stronie)

WIECZNY ODPOCZYNEK
RACZ IM DAĆ PANIE

(na prawym boku)

1658 ZA PANOWANIA
J.K.K.P.W.K.L.
W CZASIE PAMIĘTNEGO
NAJŚCIA NIEPRZYJACIÓŁ
CAŁA NIEMAL
TEJ WŁOŚCI LUDNOŚĆ
DOTKNIĘTA MOROWĄ ZARAZĄ
TUTAJ SPOCZYWA

(na lewym boku)

1831 DOTKLIWYMI KLĘSKAMI
KRAJU PAMIĘTNY
WIDZIAŁ TRZECIĄ CZĘŚĆ
MIESZKAŃCÓW TEJ WŁOŚCI
ZARAZĄ ŚMIERTELNĄ
CHOLERA MORIBUS DOTKNIĘTA
KTÓREJ KOŚCI
W TEM MIEJSCU SPOCZYWAJĄ

Korzystano z:

A. Mietz „Zabytkowy cmentarz epidemiczny w Zębowie na ziemi dobrzyńskiej”

M. Krajewski, A. Mietz, Zabytki Ziemi Dobrzyńskiej.

drukuj (Krzyż choleryczny w Zębowie)

  • Zębowo - krzyż choleryczny
  • Zębowo - krzyż choleryczny
  • Zębowo - krzyż choleryczny
  • Zębowo - krzyż choleryczny
Ministerstwo Cyfryzacji Budowa i dostosowanie strony do potrzeb osób z niepełnosprawnościami współfinansowane ze środków Ministra Cyfryzacji

Rozmiar czcionki

Wersja strony o wysokim poziomie kontrastu

Przełącz się na widok strony o wysokim kontraście.
Powrót do domyślnej wersji strony zawsze po wybraniu linku 'Graficzna wersja strony' znajdującego się w górnej części witryny.